Od 24 sierpnia 2024 roku, OSE mogą być rejestrowane w wykazie prowadzonym przez Urząd Regulacji Energetyki (URE). Proces rejestracji wymaga spełnienia określonych warunków prawnych, w tym uzyskania wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego oraz wpisu w wykazie OSE prowadzonym przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE).
Czym są obywatelskie społeczności energetyczne?
Wprowadzenie OSE w Polsce jest częścią realizacji dyrektywy RED II, która promuje rozwój odnawialnych źródeł energii oraz wspiera lokalne inicjatywy energetyczne. Społeczna energetyka rozwija się w Polsce już od ponad dwóch lat przez spółdzielnie energetyczne, jednak temat spółdzielni energetycznych odstrasza wielu potencjalnych spółdzielców przez ograniczenia takie jak konieczność zakładania ich na gminach wiejskich lub miejsko-wiejskich oraz wymaganie produkcji minimum 70% energii z OZE na potrzeby własne. Obywatelskie Społeczności Energetyczne mają być wstępem do tego procesu: łatwiejszą formą dzielenia się energią z OZE i wykorzystania jej między innymi do ładowania samochodów elektrycznych.
Kto może uzyskać wpis do URE i założyć OSE?
Zgodnie z przepisami Urzędu Regulacji Energetyki (URE) z 2024 roku, do obywatelskich społeczności energetycznych (OSE) mogą dołączyć:
1. Osoby fizyczne
Każda osoba fizyczna ma prawo uczestniczyć w OSE, co sprzyja szerokiemu zaangażowaniu mieszkańców w lokalne inicjatywy energetyczne.
2. Jednostki samorządu terytorialnego
Gminy i inne jednostki samorządowe mogą być członkami OSE, co umożliwia im aktywne uczestnictwo w projektach związanych z odnawialnymi źródłami energii.
3. Mikro i mali przedsiębiorcy
Firmy, które nie prowadzą działalności w sektorze energetycznym jako swojej podstawowej działalności, mogą również przystępować do OSE. To pozwala na współpracę lokalnych przedsiębiorstw w zakresie energii odnawialnej.
4. Organizacje pozarządowe i spółdzielnie mieszkaniowe
NGO mogą również uczestniczyć w OSE, co wspiera działania na rzecz zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. Podobnie spółdzielnie mieszkaniowe mogą na rzecz swoich członków zwiększać wykorzystanie energii z OZE.
Ograniczenia
Warto zauważyć, że członkowie OSE muszą mieć siedzibę lub miejsce zamieszkania na terenie jednego Operatora Systemu Dystrybucyjnego, co ogranicza możliwość tworzenia OSE z podmiotami z innych regionów lub krajów
Po co iść do URE i tworzyć OSE?
Obywatelskie społeczności energetyczne (OSE) w Polsce mogą podejmować następujące działania w zakresie energetyki:
Wytwarzanie energii
OSE mogą wytwarzać energię elektryczną, ciepło lub biogaz z odnawialnych źródeł energii na potrzeby własne i swoich członków. Może to obejmować instalacje fotowoltaiczne, turbiny wiatrowe, biogazownie itp.
Magazynowanie energii
OSE mogą magazynować wytworzoną energię, na przykład w akumulatorach lub innych systemach magazynowania, w celu optymalizacji wykorzystania energii i zapewnienia ciągłości dostaw.
Agregacja energii
OSE mogą agregować produkcję energii z różnych źródeł oraz zarządzać popytem na energię wśród swoich członków. Pozwala to na efektywne wykorzystanie lokalnych zasobów energetycznych.
Dystrybucja energii
Wewnątrz OSE może odbywać się dystrybucja wytworzonej energii do członków społeczności. Procedury rozliczeń i dystrybucji powinny być określone w umowie lub statucie OSE.
Obrót energią
OSE mogą prowadzić obrót nadwyżkami wytworzonej energii poza społecznością, na przykład sprzedając je do sieci dystrybucyjnej lub wykorzystując na potrzeby ładowania samochodów elektrycznych.
OSE mają szerokie możliwości działania w zakresie wytwarzania, magazynowania, agregacji, dystrybucji i obrotu energią, co pozwala im na efektywne wykorzystanie lokalnych zasobów i zapewnienie korzyści ekonomicznych, społecznych i środowiskowych dla swoich członków.
Jak wyglądają OSE w Unii Europejskiej?
URE ma za zadanie nadzorować proces rejestracji OSE, co jest zgodne z unijnymi wymaganiami dotyczącymi zwiększenia udziału OZE w miksie energetycznym.
Obywatelskie społeczności energetyczne (OSE) rozwijają się nie tylko w Polsce, ale również w innych krajach Unii Europejskiej.
Oto kilka przykładów inicjatyw OSE w Europie:
Niemcy
Niemcy są liderem w rozwoju OSE w Europie. Według danych z 2021 roku, istniało tam ponad 1000 obywatelskich spółdzielni energetycznych, które wytwarzały energię z odnawialnych źródeł. Spółdzielnie te umożliwiają lokalnym społecznościom wspólne inwestowanie w farmy wiatrowe, elektrownie słoneczne i inne projekty OZE.
Dania
Dania ma długą tradycję w zakresie rozwoju spółdzielni energetycznych. Już w latach 70. XX wieku duńskie społeczności zaczęły inwestować we wspólne projekty wiatrowe. Obecnie w Danii działa ponad 200 spółdzielni energetycznych.
Belgia
W Belgii obywatelskie społeczności energetyczne są wspierane przez rząd regionalny Flandrii. Od 2019 roku działa tam ponad 30 OSE, które wytwarzają energię z OZE na potrzeby lokalnych społeczności.
Holandia
Holandia jest kolejnym krajem, gdzie rozwój OSE nabiera tempa. W 2021 roku działało tam ponad 500 lokalnych inicjatyw energetycznych, takich jak spółdzielnie i stowarzyszenia, które inwestują w OZE.
Wiele krajów aktywnie wspiera rozwój oddolnych inicjatyw jako ważnego elementu transformacji energetycznej. Inicjatywy te umożliwiają obywatelom aktywne uczestnictwo w procesie przechodzenia na odnawialne źródła energii.
Podsumowanie
OSE to bardzo ciekawa inicjatywa, jednak w Polsce jeszcze nie do końca przygotowana. Urząd Regulacji Energetyki wymaga od nowo powstałych OSE wyłącznie umowy lub statutu – jednak – nie ma jeszcze żadnych wymagań odnośnie tego jak statut lub umowa mają wyglądać.
Pionierzy OSE będą zatem mogli skorzystać na tym, że rynek nie jest jeszcze silnie regulowany, z drugiej strony – mogą napotkać na problemy i wyzwania związane z wymaganiami Urzędu, które będą powstawać w trybie ad hoc.
Jeśli temat OSE jest dla Ciebie ciekawy, ale załatwianie formalności z Urzędem to zbyt wiele – odezwij się do nas. Mamy zespół specjalistów od załatwiania formalności – napisz na contact@copernic.io lub m.gorzelany@copernic.io
